Thema
Anna Laven vindt dat het helemaal anders kan in de cacao-industrie. Dat laat ze zien met haar eigen chocolademerk. Samen met andere vrouwen richtte ze Rokbar op. Zo ontstond een reep die van begin tot eind alleen door vrouwen is aangeraakt.
Waarom zitten er alleen maar vrouwen in jullie keten?
‘Het is vooral heel erg nodig. Ik werk al vijftien jaar in de cacao-industrie als onderzoeker en ik heb veel cacaoboeren gesproken. Ik hield me vooral bezig met ongelijkheid binnen de keten en de rol van vrouwen. Tijdens dat werk heb ik gezien dat vrouwen erg actief zijn in het productieproces van cacao, maar daar niet voor betaald krijgen. De bonen worden altijd verkocht door de man in het gezin en hij krijgt dus ook het geld. Met Rokbar willen we dat vrouwen naast produceren ook bij de verkoop betrokken zijn, zodat ze zelf het geld ontvangen.’
Want nu krijgen vrouwen helemaal geen geld?
‘Het huishouden krijgt betaald en ‘profiteert’ ervan. Er is een interessant onderzoek waaruit blijkt dat mannen 30% van hun inkomen besteden aan familie en het huishouden, terwijl vrouwen 90% van hun inkomen daaraan besteden. Mannen doen misschien wel meer werk dan vrouwen, maar vrouwen hebben ook een heel belangrijke rol. Het is goed om vrouwen meer te betalen, omdat ze een deel van het werk doen, maar ook omdat je ze dan financieel een stuk onafhankelijker maakt. Als je vrouwen wil bereiken dan moet je daar je best voor doen.’
Heeft de industrie nu geen oog voor vrouwen?
‘Je ziet in de industrie dat business as usual bijna altijd unequal business is. Er is veel ongelijkheid. Alles wat je doet binnen een sector verstrekt de huidige situatie. Als je in de cacao-industrie stopt en je ontkent dit thema, dan vergroot je de ongelijkheid alleen maar.’
Kan het niet potsierlijk overkomen: alleen maar gemaakt door vrouwen?
‘Zie het als het toppunt van positieve discriminatie. Wil je echt iets veranderen, dan moet je een tijd lang iets forceren. Niet omdat vrouwen heilig zijn of beter zijn dan mannen, helemaal niet zelfs. Het gaat erom dat we de dingen gelijk trekken.’
Is dat niet een beetje een achterhaald idee?
‘Het is nog steeds nodig. Vergeet niet dat de grootste consument van chocolade vrouwen zijn. De tijd voor women’s empowerment is nog nooit zo goed geweest. Over vijf jaar is het pas achterhaald.’
Hoe groot wil je met Rokbar worden?
‘Wij hoeven geen Tony’s Chocolonely te worden en groter dan dat al helemaal niet. Ik zie ons meer als vrienden van de Chocolatemakers Als we bij dat type ondernemers kunnen aanschuiven dan ben ik heel erg tevreden. We willen meer een beweging in gang zetten.’
Gaan jullie een revolutie ontketenen?
‘Het is in elk geval een prik en ook een spiegel van ‘hey mannen klopt dit wel?’. De meeste chocolademakers zijn mannen. Als je verderop in de keten kijkt, kom je ook weer mannen tegen. Vrouwen zijn ook actief in de keten. Met Rokbar proberen we dat te laten zien, een tegengeluid te vormen. Vrouwen hebben een duwtje in de rug nodig om gezien te worden.‘
Chocolatemakers is een klein bedrijf gevestigd in de haven van Amsterdam. Vanuit deze plek laten ze een tegengeluid horen in de cacao-industrie. Oprichter Rodney Nikkels moest ‘onderdeel van de keten worden’ om dingen te veranderen.
Jeroen Douglas, tegenwoordig directeur van Solidaridad, was in de jaren negentig betrokken bij de oprichting van Agrofair, bekend van de Oké-banaan. Toentertijd een pionier op het gebied duurzaamheid. Ze schopten tegen de heilige huisjes in de bananenindustrie aan.
Nederland is wereldspeler in cacaohandel. Aan de Universiteit van Wageningen wordt aan de lopende band onderzoek gedaan naar de industrie. Linda Klunder dook voor haar master Management, Economics and Consumer Studies de afgelopen maanden in de wereld van eerlijke(re) chocola.